سرویس سیاست مشرق - روزنامه اصلاح طلب شرق، در روز شنبه(6 مهر 98)، یکی از دو تیتر اصلی خود را به مصاحبه با حسین مرعشی (عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران و از فعالان سیاسی اصلاحطلب) اختصاص داد که عنوان آن بسیار جالب توجه می نماید: «امضاهای طلایی از کجا می آید»
شاید از این تیتر جالبتر، روتیتر یا تیتر فرعی این گزارش باشد: «بررسی علل فساد در گفتگو با حسین مرعشی»
این فعال اصلاح طلب، در این مصاحبه، جملات بسیار «حکیمانهای» درباره مبارزه با فساد و معضل موسوم به «امضاهای طلایی» (استفاده از رانت قدرت در بهرهبرداریهای نامشروع مالی) بیان داشتهاند.
برای مثال، ایشان «عدم تعادل اقتصادی» را یکی از محورهای کلیدی شکلگیری فساد دانست و در توضیح آن گفت:
به بیان دیگر، جناب آقای مرعشی معتقد است وجود «فرهنگ قانونگریزی» در جامعه و «متناسب نبودن درآمدها و مخارج برای کارکنان بخشهای دولتی» عوامل مهمی در شکل گیری فساد هستند.
در فراز دیگری از این مصاحبه جذاب، خواندنی و کاربردی، مرعشی از رانتهای بوروکراتیک و استفاده از زد و بند در دستگاههای دولتی برای فعالیت اقتصادی را عامل شکلگیری «امضاهای طلایی» دانست:
اما اوج این مصاحبه آنجا بود که مرعشی از معضل «تعارض منافع» و همسو کردن جایگاه و اختیارات دولتی با منافع مالی شخصی سخن گفت:
ما ضمن آن که حتما توصیه می کنیم که بخشهای دیگر مصاحبه دلسوزانه مرعشی خوانده شود، صرفا از باب اطلاع به مروری برخی واقعیات درباره جناب مرعشی و خصوصیاتی که حرفهای ایشان را درباره ریشههای فساد، مهم و خواندنی می کند، میپردازیم.
در همین روزهای اخیر، برخی کانالهای تلگرامی و سایتها خبری بر این مبنا منتشر کردهاند که تیم اقتصادی حسین مرعشی در مناطق مختلف استان کرمان فشارهایی را به مسئولین دولتی و استانی برای تصاحب صدها هکتار زمین به بهانه احداث کارخانه لاستیک سازی وارد نموده است.
در این بین برخی نمایندگان مجلس مانند آقای ک.پ با تحت فشار قراردادن رئیس شهرکهای صنعتی استان کرمان در تلاش برای تصاحب رایگان این زمین ها به نفع تیم مذکور است و این نماینده فشارهایی را نیز به وزارت کشور برای نیل به اهداف خود وارد کرده است![1] این خبر هنوز از سوی مرعشی تکذیب نشده است.
اما در شهریور ماه سال گذشته، گزارشهایی از یک رانت بزرگ «500 میلیون دلاری» منتشر شد که باز نام حسین مرعشی در کانون ان بود. سایت «راه دانا» در روز 17 شهریور 97، گزارشی در این رابطه منتشر کرد:
"طی روزهای گذشته خبرهایی مبنی بر یک فساد کلان از سوی برخی از افراد منتسب به حزب کارگزاران در تعداد زیادی از کانال های تلگرامی منتشر شد که بلافاصله کاربران در توئیتر نیز به این موضوع واکنش نشان دادند.
خبر منتشر شده حاکی از جلوگیری قوه قضاییه از فساد۷۰۰۰میلیاردی حسین مرعشی، بوده که بر اساس آن با دستور قوه قضائیه روند اعطای تسهیلات ۵۰۰ میلیون دلاری(بیش از۷۰۰۰میلیارد تومان) به یکی از اعضای مرکزیت حزب کارگزاران که با رانت دولت در حال به سرانجام رسیدن بود، متوقف شد.
بنا بر این خبر که در کانال های تلگرامی دست به دست شده است، دولت به بهانه احداث ۷۵۰ هکتار گلخانه هیدروپونیک، مبلغی معادل ۵۰۰ میلیون دلار به «شرکت عمران کرمان » با عاملیت حسین مرعشی تخصیص داده بود اما از ابتدای طرح این موضوع، یکی از دستگاه های نظارتی دولتی نسبت به این مساله مشکوک و دستور توقف این واگذاری را صادر کرد. در ادامه با دخالت مستقیم جهانگیری، وی شخصا دستور توقف را بلااثر کرده و واگذاری این رقم با همکاری مرتضی شهید زاده (عضو هیأت مدیره بانک کشاورزی) ادامه پیدا می کند.
در این خبرها آمده است که اگرچه علت مردود شدن این طرح از سوی نهاد نظارتی دولتی، همکاری حسین مرعشی و هم چنین ارتباطات گسترده شهرام جزایری با این پرونده بود اما عاملین اجرای این طرح به خاطر دور زدن قانون شرکت جدیدی با عنوان «شرکت عمران و توسعه گلخانه های استان کرمان» تاسیس کرده و دستور پرداخت ۴۵۵ میلیون یورویی به بهانه تاسیس گلخانه را مجددا از دولت می گیرند."[2]
اما فارغ از همه جنجالهایی که در سالهای اخیر حول فعالیت های اقتصادی موسسات مرتبط با حسین مرعشی به وجود امده است، اگر به سالها قبل، و شروع فعالیتهای سیاسی و اقتصادی مرعشی رجوع کنیم، باز به خوبی مشخص می شود که چه آندازه مسیر صعود او، خالی از «رانت» و «امضای طلایی» بوده است.
مرعشی طبق مصاحبههای خود، کار اجرایی را در سن پایین و از جهاد سازندگی شروع کرد. جهاد سازندگی البته سکوی پرتاب بسیاری از مدیران ارشد اجرایی امروز از جمله اسحاق جهانگیری، بیژن زنگنه، عباس آخوندی و حسن قاضیزاده هاشمی بوده است.
او خود درباره جنس فعالیتش در جهاد گفته که وقتی در 21 سالگی مسوولیت را در جهاد به عهده گرفت یک نهضت «حفر چاه» در شهر بم و روستاهای آن راه انداخت و در مدت کوتاهی «300» حلقه چاه حفر شد تا زمینهای سطح کشت در آن منطقه کویری جهش چشمگیری پیدا کند. او همین رویه علاقه به «حفر چاه» در دل کویر برای کشاورزی را سالها بعد هم که استاندار کرمان شد ادامه داد و به ادعای خودش سطح زیرکشت در استان کرمان را از 200،000 به 700،000 هکتار رساند.
مرعشی چه زمانی که در استانداری بود، و چه زمانی که رییسدفتر رییسجمهور و عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی، بسیاری از صنایع «آببَر» از جمله خودروسازی «کرمانخودرو» را هم به این استان کویری برد. حالا که مساله خشکسالی گسترده به واسطه حفر بیرویه و افراطی چاهها در همه این سالها در مناطق جنوبی کشور به روشنی خود را نشان داده، شاید بتوان دلایل آن را بهتر درک کرد.[3]
مرعشی در اواخر سال 60، صرفا به واسطه نسبت سببی با مرحوم هاشمی رفسنجانی، در 23 سالگی معاون استانداری کرمان شد.
4 سال بعد، در سال 64، به استانداری کرمان رسید و حکومت تقریبا مطلق او بر استان کرمان تا سال73(تحت التفات مرحوم هاشمی) ادامه یافت. او به گفته خود، با 16 یا 17 نفری که در سال پیروزی انقلاب، حلقه انقلابی دانشگاه کرمان را تشکیل داده بود، شاکله قدرت را در استان کرمان شکل داد که تا همین امروز هم بر امورات استان سیطره دارند:
" ما 16- 17 نفر بودیم و با همان 16-17 نفر دانشگاه کرمان را با همه کوچکی و نوبنیاد بودنش از همه دانشگاههای کشور ممتاز کردیم. در فعالیتهای سیاسی علیه رژیم شاه این جمع یک جمعی بود که هم خوشفکر بود، هم پاک بود، هم مخلص بود و هم کاملاً منسجم بود، بدون اینکه هیچکس تابع فرد خاصی در جمع باشد، همه با حفظ استقلالشان با هم کار میکردند. همدیگر را قبول داشتند و در خدمت و در مبارزه بر یکدیگر پیشی میگرفتند. ... خب! این بچهها از همین کانال وارد کارهای اجرایی استان شدند. کانال ورود تیم دانشجویی به فعالیتهای اجتماعی همین جهاد سازندگی بود در بم. مثل آقای جهانگیری که الان وزیر هستند و یا آقای دکتر مصطفوی که رئیس دانشگاهاند و دکتر میرزائی که رئیس مرکز «هایتکنولوژی» کرمان هستند."[4]
فعالیتهای اقتصادی مرعشی و حلقه او، با تاسیس صندوقی «خیریه» با نام «مولی الموحدین(ع» در سال 66، وارد فاز جدیدی شد که این صندوق در حوزههای پولساز اقتصادی از هواپیمایی و کشت و صنعت و خودروسازی و گردشگری ورود پیدا کرد.
سردار ابوحمزه، فرمانده سپاه ثارالله(ع) کرمان در 18 مهر 96، در سخنرانی خود به سلطه اقتصادی جریان کارگزاران و به طور مستقیم حسین مرعشی بر منابع اقتصادی استان کرمان اعتراض کرده بود:
"هواپیمایی ماهان، هفت باغ، دل عالم و کرمان موتور در دست کسانی است که فرقی با مردم ندارند؛ چرا این سخنان گفته نمیشود و مردم مطالبه نمیکنند؟ چرا کسی پاسخگوی این سؤالات نیست؟ امروز تعدادی کاملاً به منابع اقتصادی استان کرمان مسلطند و به کسی هم پاسخگو نیستند؛ اما باید آنقدر مطرح شود تا مردم مطالبه کنند و روحانیون در این صورت میتواند رسالت خود را انجام دهند. مشکل اصلی استان کرمان حزب کارگزاران با محوریت مرعشی است که تمامی امکانات استان را در اختیار دارند."[5]
مرعشی در ادامه استفاده از رانت نسبت خانوادگی، در سال 68، با تکیه زدن اکبر هاشمی رفسنجانی بر کرسی ریاست جمهوری، با حفظ سمت استانداری کرمان، رییس دفتر رییس جمهور هم شد، که همین منجر به قبضه کامل قدرت در استان کرمان و حتی بسط این قدرت و نفوذ در پایتخت هم شد.
حجت الاسلام دکتر جلالی، از فعالان سیاسی استان کرمان، در مصاحبه تفصیلی خود (2 دی 92)، ادعاهای قابل تاملی را هم درباره چکونگی شکلگیری مجموعه اقتصادی وابسته به مرعشی و عملکرد آن در کرمان مطرح کرد. او مدعی شد که انتصاب مرعشی به ریاست دفتر هاشمی در سال 68، دسترسی به اسناد ویژه را برای او مقدور کرد و او از همین دسترسی برای گرفتن امتیازات مالی برای مجموعه اقتصادی متعلق به خود استفاده کرد:
"آقای مرعشی در اینجا از بدهکاری دولت مصر به کشورمان آگاه میشود. با توجه به قطع ارتباط ایران با مصر، آقای مرعشی از آقای هاشمی میخواهد که اگر بدهی را وصول کند، بدهی در اختیار شخص ایشان قرار بگیرد (که اینجا نمیشود این اتهام را به آقای مرعشی داد که این سرمایه بهصورت بذل بلاعوض بوده یا وام) با این حال به هرشکل یک رانت محسوب میشود که باید اسنادش بررسی شود. بعد هیئتی با دولت مصر مذاکره میکند و از آنجایی که امیدی به پرداخت پول بدهی دولت مصر نبوده، با اندک چیزی هم راضی میشوند. دولت مصر هم 3 تا از هواپیماهای توپولف روس را که دستدوم بودند، به عنوان بدهی میپردازد و این هواپیماها در اختیار مرعشی قرار میگیرد که اوهم آنها را به خیریه «مولی الموحدین» میسپارد. با این اقدام هواپیمایی ماهان شکل میگیرد."
جلالی درباره روند تأسیس شرکت کرمان خودرو و پروژههای بزرگی چون «هفت باغ علوی» که با محوریت خیریه «مولیالموحدین» اجرا شد، هم تشکیک میکند و معتقد است که زمینهای بین کرمان و ماهان برای پروژه هفت باغ، با اعمال نفوذ مرعشی به عنوان استاندار و رییس دفتر رییسجمهور به این خیریه واگذار شد و این زمینها با استفاده غیرقانونی از منابع دولتی به نفع یک خیریه خصوصی آباد شد و ترقی کرد.[6]
گفتنی است، محمدرضا پورابراهیمی، نماینده مردم کرمان در مجلس، در سخنرانی جنجالی خود در جمع دانشجویان دانشگاه باهنر کرمان(دی ماه 91)، تایید کرد که موسسه خیریه مولی الموحدین(ع) از سال 64 و زمان تاسیس، حتی یک برگ صورت مالی منتشر نکرده است. پورابراهیمی در این جلسه تلویحا حرف حجت الاسلام جلالی درباره تاسیس هواپیمایی ماهان بر اساس بدهی دولت مصر به دولت ایران را تلویحا تایید کرد.
نماینده مردم کرمان در این سخنرانی گفت:
"این مجموعه از سال 64 که تأسیس شده اقداماتی عمدتا در مباحث اقتصادی انجام داده اما تاکنون کارنامه عملکرد اقتصادی و گزارش های مالی آن با اینکه من از سال 84 که معاون استاندار بودم و در این بحث ورود کردم منتشر نشده است و ما گزارش مالی از طرف این هیأت امنا تا کنون ندیدهایم."
وی اضافه کرد:
"از سال 65 به بعد فعالیت این مجموعه بیشتر جنبهی اقتصادی به خود گرفته است و طبیعت فعالیتهای اقتصادی با ریسک است و این امر باعث شده که به مرور زمان بسیاری از شخصیت های حقوقی نظیر امام جمعه و نماینده مجمع نمایندگان استان و ... از آن کناره گیری کنند."
بسیاری از تحلیلگران معتقدند که پول عظیم موسسه «مولی الموحدین(ع)» از همان سالهای دهه هفتاد، یکی از پشتوانههای جریان سیاسی شد که بعدها نام «اصلاحات» به خود گرفت. کما این که تاسیس حزب «کارگزاران سازندگی» (که مرعشی جزو موسسان و عضو شورای مرکزی ان است)، تکمیل فاز سیاسی فعالیتهای اقتصادی اطرافیان هاشمی بود. این موسسه «خیریه» (که به سان بسیاری از موسسات خیریه از همه مزایای عنوان خیریه هم بهره کافی و وافی می برد) آنقدر گسترش یافت که به یک امپراتوری مالی تبدیل شد و در نهایت حتی از دل آن انشعاب صورت گرفت و یکی از نزدیکان مرعشی در کرمان، یعنی محمدحسین اسکندریزاده که به لحاظ مالی با مرعشی به مشکل برخورده بود، از این موسسه انشعاب کرد و موسسه «خیریه دیگری با نام «ریحانهگستر مشیز» را ایجاد کرد که خود آن اکنون به یک غول مالی دیگر تبدیل شده و حتی تحرکات مشکوکی در حوزه سیاسی-اجتماعی پیدا کرده است.
البته خود آقای مرعشی، به سان بستگان خود، یعنی خانواده هاشمی رفسنجانی، هیچ نوع رانت و «امضای طلایی» را در رشد حیرتآور سیاسی و اقتصادی خود دخیل نمی داند، و همه این «توفیقات» را مرهون «هوش و آی کیو» بالا و استثنایی این خاندان می داند! او به صراحت در 26 آذر 96 از «خاص» بودن خاندان هاشمی گفت:
"در ایران همیشه یکی از درگیریها، درگیری بیهنران با باهنران است. مشکل ما، مشکل آیکیویمان است؛ آیکیوی ما یک مقدار بیشتر از دوستان دیگرمان است؛ مشکل کارگزاران و خانواده آقای هاشمی این است که مقداری آیکیوی بالایی دارند و میفهمند کشور را نمیتوان با توزیع پول نفت اداره کرد و نمیشود کشور را با نگه داشتن ظرفیتها و اجرا نکردن پروژهها حفظ کرد."[7]
اینها تنها گوشههایی از کارنامه جناب آقای مرعشی است که تا همینجا به خوبی شایستگی ایشان را در دادن راهکار برای مبارزه با «فساد»، «رانت» و «امضای طلایی» نشان میدهد! از این باب، باید به گردانندگان روزنامه شرق تبریک گفت.
[1] http://edalatkhahaniran.com/print.php?id=81085
[2] http://dana.ir/1406252
[3] http://www.yazdanpanah.com/weblog/detail.aspx?ID=38
[4] http://www.yazdanpanah.com/weblog/detail.aspx?ID=38
[5] http://www.asriran.com/fa/news/565186
[6] http://tabyin.ir/node/16272
[7] http://www.entekhab.ir/fa/news/383550